Narsist Ne Demek? Narsistle Başa Çıkmak İçin Ne yapmalı?
Aşırı benmerkezci davranışlar sergileyen, empati eksikliği olan ve kendine fazlaca hayranlık duyup diğerlerini aşağılayan kişi, narsist kişidir.
Yaptığım görüşmelerde en sık karşılaştığım konulardan biri, “narsist” olarak tanımlanan kişilik yapısı olan bireyler ile yaşanan ilişkisel zorluklar. Belki siz de bir narsist ile ilişkinizde kendinizi tükenmiş hissediyorsunuz… Veya siz kendinizde narsistik özellikler fark ediyor olabilirsiniz.
Bu yazımda, narsist ne demek, narsisizm ne, narsistik kişilik bozukluğu ve narsist kişiler tarafından psikolojik şiddete uğradığınızda bununla nasıl başa çıkabileceğinizle ilgili konuşalım istiyorum.
Narsist Ne Demek?
Narsist ne demek? Çok duyuyoruz artık değil mi narsist kelimesini? “Narsist” kelimesi, kendine aşırı hayran olan ya da sürekli ilgi ve övgü bekleyen kişileri tanımlamak için kullanılır. Psikolojide ise bu durum, narsisizm olarak adlandırılır.
Narsisizm, kişinin kendi benliğine abartılı bir değer atfetmesi, beğenilme ihtiyacının yüksek olması ve empati kurmakta zorlanmasıyla tanımlanır.
Hepimiz zaman zaman biraz narsist olabiliriz — beğenilmek, övülmek, fark edilmek isteriz.
Ama bu özellikler bir yaşam tarzına, kalıcı bir kişilik örüntüsüne dönüşürse, o zaman artık narsistik kişilik bozukluğundan söz etmek gerekir.
Narsistik Kişilik Bozukluğu Nedir?
Narsistik Kişilik Bozukluğu, bireyin kendisini sürekli olarak diğerlerinden üstün görmesi, takdir edilme ihtiyacının hiç bitmemesi ve empati yoksunluğu ile karakterize bir kişilik yapılanmasıdır.
Bu kişiler genellikle dışarıdan özgüvenli, güçlü ve etkileyici görünürler.
Ancak iç dünyalarında onaylanma arayışı hiç bitmez; eleştirildiklerinde öfke, kırılma ya da değersizlik duyguları yaşayabilirler.
DSM-5’e göre narsistik kişilik bozukluğunun temel özellikleri arasında:
- Kendini aşırı önemli görme
- Başarı, güç ve güzellikle ilgili hayaller kurma
- Özel ve ayrıcalıklı biri olduğuna inanma
- Sürekli övgü ve hayranlık beklentisi
- Empati kuramama
- Kibirli, küçümseyici tavırlar
- Eleştiriyi kaldıramama ve suçlayıcı davranışlar yer alır.
Narsist Bir Kişiyle İlişki
Bir narsist ile ilişkide olmak, dışarıdan bakıldığında “karizmatik ve güçlü bir kişiliğe sahip biriyle birlikte olmak” gibi görünebilir.
Ancak zamanla bu ilişki, sizi yetersiz, değersiz veya görünmez hissettirebilir.
Narsistik özellikler gösteren biriyle ilişki içindeyseniz, şunları yaşıyor olabilirsiniz:
- Onun duygularına sürekli dikkat ederken kendi ihtiyaçlarınızı unuttuğunuzu fark ediyorsunuz.
- Siz narsist partnerinizi eleştirdiğinizde, o hemen öfkeleniyor, kendini savunmaya ya da sizi suçlamaya başlıyor.
- Başarılarınız küçümseniyor, hatalarınız büyütülüyor.
- Sizi bir gün yüceltiyor, ertesi gün yok sayıyor.
Bu döngü içinde kişi, kendine olan güvenini kaybetmeye, sürekli özür dilemeye ve kendi duygularını bastırmaya başlayabiliyor.
Bu noktada en önemli şey, sınır koymayı öğrenmek ve kendi duygusal sağlığınızı korumaktır.
Bir Kişi Neden Narsist Olur?
Narsist ne demek bir insan neden narsist olur? Hadi şimdi buna bakalım beraber. Narsistik kişilik yapısının kökeni genellikle çocukluk dönemine uzanır.
Bazı kişiler, aşırı övgü ve “sen mükemmelsin” mesajlarıyla büyür.
Bazıları ise tam tersi, ihmal edilen, sürekli eleştirilen ya da değersiz hissettirilmiş çocuklardır. Her iki durumda da kişi, benliğini dış dünyanın onayıyla şekillendirmeyi öğrenir.
Ebeveyn tutumları, sosyal çevre ve kültürel baskılar da bu yapıyı besleyebilir. Toplum olarak başarı, görünüm ve güç gibi değerlere fazla anlam yüklediğimizde, narsistik eğilimlerin artması da kaçınılmaz olur. Ve ne yazık ki Türkiye ve diğer doğu ülkelerinde durum bundan ibaret. Başarı ve güç kavramlarına aşırı anlam yükleme söz konusu.
Bir Narsistle Nasıl Baş Edilir?
Eğer kendinizde bu özellikleri fark ediyorsanız, öncelikle bu farkındalık için kendinizi kutlayın.
Değişim fark etmekle başlar. Narsistik özellikler psikoterapide çalışılırsa kişi rahatlar ve kendini daha özgür hissedebilir. Bir psikoterapi süreci, kişinin benliğini güçlendirmesine, empati becerisini geliştirmesine ve içsel güven duygusunu yeniden kazanmasına yardımcı olur.
Eğer bir narsist ile ilişkideyseniz:
- Sınırlarınızı net belirleyin. – Bu kolay değil biliyorum.
- Onun tepkilerine göre değil, kendi ihtiyaçlarınıza göre hareket edin. –Bu kolay değil biliyorum.
- Sürekli kendinizi açıklamak zorunda hissetmeyin. – Bu kolay değil biliyorum.
- Gerektiğinde uzaklaşmanın bir “başarısızlık” değil, kendinize şefkat göstermek olduğunu hatırlayın. – Bu da kolay değil biliyorum.
Bütün maddelerin yanına bu kolay değil biliyorum yazdım. Çünkü narsist bir birey ile ilişki içinde olmanız da zaten sizin kendinizde terapide çalışmanız gereken noktaların olduğuna dair işaretler veriyor.
Muhtemelen sınırlarınız çocukken korunmadı ve çok doğal olarak sınır çizemiyorsunuz, dolayısıyla bir narsistle ilişki içindeyken sınırı korumak zaten sizin bildiğiniz bir şey değil. Belki bu, terapi sayesinde öğrenmeniz gereken bir şey. Çok büyük olasılıkla çocukken ihtiyaçlarınıza göre hareket etme şansınız olmadı, bundan ötürü bugün de kendi ihtiyaçlarınızı öne koyamıyorsunuz.
Terapi süreci, bu karmaşık duyguları anlamlandırmak ve içsel dengeyi yeniden bulmak için güvenli bir alan sunar. Ben de Nişantaşı – Şişli’de, bu süreçte kişilere profesyonel destek veriyorum.
Narsistle Başa Çıkmaya Çalışma Kendi Psikoterapi Yolculuğuna Çık
Narsistik özellikleri anlamak, hem kendiniz hem de çevreniz için büyük bir farkındalık yaratır.
Eğer bu yazıyı okurken “bu tam ben” ya da “bu tam da benim hayatımdaki kişi” diye düşündüyseniz, yalnız değilsiniz.Kendinizi tanımak, iyileşmenin ilk adımıdır.
Kendinizi tanımak için çıktığınız her yolculuk, sizi daha özgür bir benliğe taşır.
Diğer yazımı okumak istersen; Narsistik Kişilik Bozukluğu
İnstagram; Dolunay Zümrüt Çetin İnstagram Hesabı
Ben Klinik Psikolog Dolunay Zümrüt Çetin, Nişantaşı’nda ve online seanslarla bu tür duygusal süreçlerde size destek oluyorum.
Nişantaşı-Şişli/İSTANBUL
Tel: 0 542 593 67 58
Bir yanıt yazın