Narsist Kişilik Bozukluğu
Bir Deneyim ve Farkındalık Üzerine…
Kısa süre önce bir aylık bir kursa katıldım. Orada yaşadığım bir olay, beni bu yazıyı yazmaya itti.
Sınıf arkadaşlarımdan biri, bir gün bana şu cümleyi kurdu:
“Şu an ağlıyorsun ama beni manipüle etmek için ağlıyorsun.”
Oysa aynı kişi kısa süre önce ani bir öfke patlaması yaşamış, bağırmış, hakaret etmişti. Tüm bu davranışlarına rağmen kendisinin “normal” davrandığını düşünüyordu.
Ben ise orada, bir anda gelen o sert ve saldırgan tavırlar karşısında kendimi ağlarken buldum. Bu çok insaniydi.
Tıpkı hiç beklemediğiniz bir anda birinin size vurması gibi… Savunmasızken, hazırlıksız yakalanırsınız; hem üzülür hem de neye uğradığınızı şaşırırsınız.
O ortamda kalmadım. Derhal kendimi korumaya alarak uzaklaştım.
Çünkü şunu öğrendim:
Manipülatif insanlar, çoğu zaman kendi davranışlarının farkında değildir. Hatta daha da kötüsü, sizin onları manipüle ettiğinizi iddia ederek sizi ikinci kez sarsabilirler. Bu durumda yapmanız gereken en önemli şey:
Sakin kalmak ve kendinizi korumaya almak.
Narsist Kişilik Bozukluğu Üzerine
Bu yaşadığım durum, bana narsist kişilik bozukluğu ile ilgili öğrendiklerimi hatırlattı.
Narsist bireyler;
Kendilerini aşırı derecede beğenme eğilimindedir,
Başkalarını sık sık manipüle eder,
Empati yetenekleri düşüktür,
Ve çoğu zaman bunun farkında bile değildirler.
Sürekli takdir ve onay ararlar.
Kendilerini “özel” görürler.
Kendi ihtiyaçları her zaman önce gelir.
Manipülasyon teknikleri arasında;
Suçlama,
Duygusal şantaj,
Yalan söyleme,
Güveni suistimal etme gibi davranışlar yer alır.
Ama burada önemli bir not düşmek gerekir:
Narsistlik kişilik bozukluğunu bir spektrum olarak görmeliyiz.
Narsistlerin Davranışları
Narsistlerin Davranışları ve Özellikleri
Narsistler övgüye olan aşırı bağımlıkları ile tanınır. Başkalarının sürekli olarak onları onaylamasına ve yüceltmesine ihtiyaç duyarlar.
İşte narsistlerin en belirgin davranışları:
1. Sürekli Övgü İhtiyacı
Narsistler, sürekli olarak övgü beklerler. Kendilerini önemli hissetmek için başkalarının dikkatlerini sürekli üzerlerinde tutmaya çalışırlar.
2. Manipülasyon
Narsistler, başkalarını kendi çıkarları doğrultusunda manipüle etmek için çeşitli taktikler kullanır. Sıklıkla, başkalarının duygusal zayıflıklarını veya kırılganlıklarını kullanarak onları kontrol etmeye çalışırlar.
Örneğin:
Suçlama: Kendi hatalarını başkalarına yüklerler. Böylece sorumluluktan kaçınırlar.
Yalan Söyleme: Başkalarının güvenini kazanmak amacıyla sıklıkla yalan söylerler.
3. Empati Eksikliği
Empati, başkalarının duygularını anlayabilme ve onlara duyarlılık gösterme yeteneğidir. Ancak narsistler bu yetenekten yoksundur.
Sen üzülürken veya ağlarken, narsistlerden herhangi bir yumuşama veya acıma göremezsin. Çünkü onların dünyasında, senin duyguların anlam taşımaz.
Empati eksikliği, narsistlerin ilişkilerinde ciddi problemlere yol açar. Çünkü başkalarının ihtiyaçlarını ve duygusal deneyimlerini anlamadan, sadece kendi ihtiyaçlarını ön planda tutarlar.
4. Kendi Çıkarlarını Ön Planda Tutmak
Narsistler sadece kendi çıkarlarını gözetirler. Diğer insanların ihtiyaçlarına duyarsızdırlar. Çıkar sağlayamadıkları kişileri hızla hayatlarından çıkarabilirler.
Kendilerini her zaman en önemli kişi olarak görürler.
Başkalarının istek ve ihtiyaçları onlar için önemsizdir.
5. Övgü Almak İçin Her Yolu Denemek
Övgü almak, narsistlerin yaşamlarında hayati bir yer tutar. Başkalarından sürekli onay beklerler ve başkalarının onları sürekli olarak yüceltmesi için her yolu denerler.
Sürekli takdir edilme arzusu, onların benlik saygılarının temelidir.
Sonuç Olarak
Narsistlerin davranışları, başkalarının duygularını, ihtiyaçlarını ve sınırlarını hiçe sayarak sadece kendi çıkarlarını gözetmek üzerine kuruludur.
Bu kişilerle etkileşimde bulunurken, sınırlarınızı korumak ve duygusal sağlığınızı ön planda tutmak çok önemlidir. Eğer narsist bir kişiyle ilişki içindeyseniz, kendi ihtiyaçlarınızı fark etmek ve kendinizi korumak için dikkatli olmanız gerekir.
Empati eksikliği, manipülasyon ve övgü arayışı, narsistleri tanımamıza ve onlarla sağlıklı bir biçimde başa çıkmamıza yardımcı olabilir.
Narsistlerle başa çıkmak gerçekten zorlayıcı olabilir, fakat bu sürecin üstesinden gelmek, kendine odaklanmak ve güçlü sınırlar koymakla mümkündür. İşte narsistlerle sağlıklı bir şekilde başa çıkmanın yolları:
1. Kendi Değerini Fark Et
Narsistlerle başa çıkabilmek için önce kendi değerini fark etmen çok önemlidir. Kendi içsel gücünü ve değerini kabul ettiğinde, narsistin sana yönelik olumsuz davranışlarına karşı daha dirençli olabilirsin. Kendi değerini fark etmek, narsistin manipülasyonlarına karşı daha güçlü bir savunma sağlar.
2. Sınırlarını Belirle
Narsistlerle ilişkilerde sınır koymak kritik bir adımdır. Narsistler, genellikle başkalarının sınırlarını ihlal etmeyi tercih ederler. Bu nedenle, sınırlarını net bir şekilde belirlemeli ve bunlara sadık kalmalısın.
Sınırlarını belirlerken kendine şu soruları sorabilirsin:
Hangi davranışlar beni rahatsız ediyor?
Hangi davranışlar kabul edilemez?
Hangi durumda sınırlarımı net bir şekilde ifade etmeliyim?
Örneğin:
“Benle konuşurken sesini yükseltirsen, buradan ayrılacağım.” Bu gibi açık ifadeler, narsistin seni manipüle etmesini engelleyebilir. Sınırları net bir şekilde ifade etmek, narsistin seni etkilemesine engel olur.
3. Kendini Koru
Narsistlerle etkileşimde bulunmak stresli olabilir ve duygusal olarak tükenmene neden olabilir. Bu yüzden, kendini korumak çok önemlidir.
Hayır demeyi öğren. Narsistlerin başkalarının üzerinde negatif etkisi olabilir. “Hayır” diyebilmek, sağlıklı sınırlar koymanı ve bu kişilerin seni manipüle etmesini engellemeyi sağlar.
Eğer narsistle olan ilişkin zararlı hale gelirse, ilişkiyi sonlandırmak gerekebilir. Kendini korumak adına gerektiğinde bir narsistten uzaklaşmak en doğru seçenektir.
4. Destek Al
Narsistlerle başa çıkmak, yalnız başına zorlayıcı olabilir. Bu yüzden, bir terapist destek almak gerekir. Duygusal olarak desteklendiğinde, narsistlerle başa çıkmanın yollarını öğrenebilir ve stratejiler geliştirebilirsin.
5. İkna Etmeye Çalışma
Narsistlerle tartışmalara girmek veya onları ikna etmeye çalışmak çoğu zaman sonuç vermez. Çünkü narsistler, kendilerini değişime zorlamak yerine, genellikle seni manipüle etmeye çalışırlar. Bu yüzden, onları ikna etmeye çalışmaktan kaçın. Bunun yerine, sadece kendini savunmaya odaklan.
Sonuç Olarak
Narsistlerle başa çıkmak, strateji ve duygusal güç gerektirir. Sınırlarını belirleyip, kendini koruyarak bu tür ilişkilerden sağlıklı bir şekilde çıkabilirsin. Kendini değerli görmeli ve kimsenin sana kötü davranmasına izin vermemelisin.
