Toksik İlişkiden Kurtulmak
Toksik bir ilişkide olduğunuzu fark ettiğiniz halde o ilişkiden ayrılamıyor musunuz? Kendinize sürekli şu soruyu mu soruyorsunuz: “Beni yıpratmasına rağmen neden bu ilişkide kalıyorum?” Merak etmeyin, yalnız değilsiniz. Bu yazıda, toksik ilişkilerin psikolojik etkilerini ve kişiyi bu döngüde tutan derin psikodinamik nedenleri birlikte inceleyeceğiz.
Ben Klinik Psikolog Dolunay Zümrüt Çetin. Nişantaşı Şişli’de birçok danışanımla bu konular üzerine çalışıyorum. Bu yazıda hem size kendinizi tanımanızda rehber olacak bilgiler sunuyorum hem de bir uzmandan destek almanız gerektiğini hissettiğinizde size yardımcı olabilmek için buradayım. Yazının sonunda bana nasıl ulaşabileceğinizi de bulabilirsiniz.
1. Çocuklukta Öğrenilen Bağlanma Biçimleri: Sevgi, Acıyla Mı Geliyor?
Birçok insan için ilişkilerde nasıl davranılacağı, çocuklukta öğrenilir. Özellikle anne, baba ya da bakım verenlerle kurulan ilişki biçimi, yetişkinlikte kurulan romantik ilişkilerin temelini oluşturur.
Eğer çocukken tutarsız sevgi, ihmal, eleştiri ya da reddedilme yaşandıysa, kişi yetişkinliğinde buna benzeyen ilişkilere çekilebilir. Bu durum bilinçli bir tercih değil, bilinçdışında kökleşmiş bir öğrenme biçimidir.
Toksik ilişkideki kişi, çoğu zaman “beni yeterince severse her şey düzelecek” ya da “daha çok çabalarsam beni sevebilir” düşüncesiyle kendini bir savaşın içinde bulur. Aslında bu, geçmişte çözülememiş bir çocukluk hikayesinin bugünkü tekrarıdır.
2. Tanıdık Acıya Bağımlılık: Zarar Verse de Bildiğim Şey
İnsan zihni, tanıdığı şeylere yönelme eğilimindedir. Bu tanıdıklık iyi ya da kötü olabilir. Çocuklukta acı, eleştiri ya da sevgisizlik yaşanmışsa; kişi toksik bir partnerin davranışlarına karşı alışkın olduğu için, toksik kişiyi daha az tehdit olarak algılar.
Freud’un tekrarlama zorlantısı (repetition compulsion) olarak tanımladığı bu durum, kişiyi aynı döngüyü tekrar tekrar yaşamaya iter. Zihnimiz bilinçsizce bu döngüyü “bu sefer çözeceğim” umuduyla yeniden başlatır.
Böylece kişi kendini hem tanıdık hem de yıpratıcı bir ilişki içinde bulur ve oradan çıkmak daha da zorlaşır.
3. Toksik ilişkide olduğumuzu nasıl anlarız?
Toksik ilişkilerde sürekli eleştirilen, küçümsenen ya da görmezden gelinen bireyler, zamanla kendi özdeğerlerini sorgulamaya başlarlar. Partnerin davranışları içselleştirilir ve kişi kendisini gerçekten yetersiz hissetmeye başlar.
Bir noktadan sonra kişi, partnerinden alacağı en küçük sevgi kırıntısını bile bir ödül olarak görmeye başlar. Bu bağımlı yapı, kişiyi ilişkide tutar.
“Eğer onun sevgisini kazanırsam, yeterli biri olduğumu ispatlamış olacağım” düşüncesi, kişinin gerçeklikten uzaklaşıp ilişkinin içinde çürümesine neden olur.
4. Terk Edilme Korkusu ve Yalnız Kalma Kaygısı
Birçok insan için yalnızlık korkutucudur. Ancak bu korku bazen öyle bir noktaya gelir ki kişi kendisine zarar veren bir ilişkiye bile razı olur. “O olmadan yapamam” ya da “Yalnız kalırsam ne yaparım?” gibi düşünceler, kişiyi toksik partnerine bağlayan görünmez zincirler haline gelir.
5. Gerçeklikten Kaçış ve Hayallere Tutunmak
Toksik ilişkiler genellikle hayallere ve geçmişte yaşanmış “güzel anılara” tutunularak devam eder. Kişi, partnerinin eskiden iyi davrandığı anları büyütür ve onun tekrar o hale geleceğine dair umutlanır.
Bu fantezi dünyası, gerçeklikten kopuşun bir göstergesidir. Gerçekte partner değişmemiştir ama kişi, ilişkinin bir gün düzeleceği umuduyla her şeyi tolere etmeye başlar. Ne yazık ki bu umut, çoğu zaman kişiyi daha da yıpratır.
Toksik Döngüyü Kırmak Mümkün Mü?
Kesinlikle mümkün. Ancak bunun ilk adımı, yaşadığınız ilişki dinamiklerinin farkına varmak ve kendinize şu soruyu sormaktır: “Ben bu ilişkide gerçekten mutlu muyum?”
Bu sorunun cevabı “hayır” ise, bilinçdışı mekanizmalarınızı fark etmek, çocukluk yaşantılarınızın bugünkü ilişkilerinizi nasıl etkilediğini anlamak çok önemlidir. Bu süreçte bir uzmandan destek almak, sizi hem farkındalığa ulaştırır hem de bu toksik döngüyü kırmanızda rehber olur.
Toksik ilişkiden nasıl kurtulabilirim?
Eğer siz de kendinizi bu yazıda anlattıklarım içinde bulduysanız, yalnız değilsiniz. Toksik bir ilişkiden çıkmak zaman alabilir ama doğru destekle mümkündür.
Ben Klinik Psikolog Dolunay Zümrüt Çetin, İstanbul Şişli Nişantaşı’nda danışanlarımla bu süreçleri güvenli ve destekleyici bir ortamda çalışıyorum. İlişkilerdeki tekrar eden döngüleri fark etmek, kendilik algınızı yeniden inşa etmek ve sağlıklı sınırlar koyabilmek için siz de bugün bir adım atabilirsiniz.
📍 Nişantaşı Psikolog:
https://nisantasipsikolog.com.tr
📱 Instagram’da beni takip etmek için:
instagram.com/psikologdolunayzumrutcetin
Son Söz: Kendinizi Seçin
Unutmayın, sağlıklı bir ilişki; karşılıklı saygı, sevgi ve güven üzerine kuruludur. Size zarar veren bir bağ, aşk değildir. Gerçek sevgi sizi küçültmez, büyütür. Ve en önemlisi: Siz, sevilmeyi hak ediyorsunuz. Hem de olduğunuz haliyle. Toksik bir ilişkiyi sonlandırabilmek ve sağlıklı ilişkiler kurabilmek için aslında kendi karanlık yönlerimizi terapi yolculuğunda keşfetmeliyiz. Tesadüfen kimse ile sevgili olmadınız. Bilinçdışı da olsa bir seçim yaptınız.
Toksik ilişkiden çıkmak kolay değil, ama mümkün. Ve bu yolda atacağınız ilk adım, belki de en kıymetli adım olacak.
Bir yanıt yazın